ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Τσαραμπουλίδης Αντώνης – Χύτας Γεώργιος

Οικονομικά

Από την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης η Ρωσική οικονομία σιγά σιγά κατέρρεε, και ο προϋπολογισμός για την εξερεύνηση του διαστήματος μειώθηκε κατά 80%. Πριν και μετά την Πρώτη Φάση, πολλά από τα χρήματα για τα έξοδα του ρωσικού προγράμματος ερχόταν από πτήσεις αστροναυτών από την Ευρώπη και άλλες χώρες, και ένας Ιαπωνικός τηλεοπτικός σταθμός πλήρωνε 9,5 εκατ. δολλάρια για να έχει έναν δημοσιογράφο στον Μιρ. Με το ξεκίνημα της Δεύτερης Φάσης, οι κοσμοναύτες έβρισκαν τις αποστολές τους επεκταμένες για την εξοικονόμηση χρημάτων στις εκτοξεύσεις, οι έξι ετήσιες πτήσεις του Προγκρές είχαν μειωθεί στις τρεις και υπήρχε μια πιθανότητα να πουληθεί το Μιρ για $500 εκατομμύρια.

Επικριτές είχαν ισχυριστεί ότι η σύμβαση 325 εκατομμυρίων δολαρίων της ΝASA και της Ρωσίας ήταν το μόνο πράγμα που διατηρούσε το Ρωσικό Διαστημικό Πρόγραμμα ζωντανό, και ότι μόνο το Διαστημικό Λεωφορείο κρατούσε το Μιρ ψηλά. Η NASA, επίσης, έπρεπε να πληρώσει βαριά τέλη για τα εγχειρίδια κατάρτισης και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν οι αστροναύτες για την εκπαίδευση τους στην Αστρόπολη. Προβλήματα ήρθαν στο προσκήνιο όταν το Nightline του ABC αποκάλυψε ότι υπήρχε μια πιθανότητα για υπεξαίρεση των αμερικανικών χρημάτων  κοσμοναύτες στη Μόσχα, ή ακόμη ότι τα έργα αυτά είχαν χρηματοδοτηθεί από τη ρωσική μαφία. Το γραφείο της NASA για τις εξωτερικές υποθέσεις δήλωσε «Αυτό που κάνει η Ρωσία με τα χρήματα της, είναι δικιά της δουλειά.»

Τα «κακά μαντάτα» είχαν αρχίσει να καταφθάνουν από την προηγούμενη άνοιξη, όταν η κυβέρνηση Obama περιέκοψε πάνω από $ 3 δισεκ. από το μακροπρόθεσμο πλάνο της NASA –χρήματα που ήταν απαραίτητα για την ανάπτυξη του Ares-5 (και αυτό πριν το σχηματισμό της Επιτροπής Augustine). Όμως ακόμα και 3 παραπανίσια δισεκατομμύρια δεν πρόκειται να καλύψουν τις ανάγκες του ISS μετά το 2015. Όπως μαρτυρά και το όνομά του, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός δεν αποτελεί αποκλειστικό εγχείρημα των ΗΠΑ. Η Ρωσία, η Ευρώπη, η Ιαπωνία και ο Καναδάς έχουν επενδύσει τεράστια ποσά στην τροχιακή πλατφόρμα και επιθυμούν διακαώς να επιμηκύνουν την ωφέλιμη ζωή του (το ευρωπαϊκό ερευνητικό διαμέρισμα Columbus εκτοξεύτηκε μόλις το 2008 ενώ το ιαπωνικό μόλις φέτος). Η Επιτροπή Augustine υποστηρίζει την παράταση των εργασιών στον ISS μετά το 2020, αλλά αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη του Orion/Ares-1 θα καθυστερήσει, αφού τα σχετικά κονδύλια θα διοχετευθούν στον ISS.

Ουάσινκτον
Λόγω του κόστους της ανάπτυξης ενός νέου πυραύλου για επανδρωμένες αποστολές, αλλά και των επενδύσεων για την προώθηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στο Διάστημα, η NASA δεν θα μπορέσει να συνεργαστεί με την Ευρώπη στις σημαντικές αποστολές ExoMars στον Άρη.

Οι περικοπές
Ο προυπολογισμός της NASA που θα καταθέσει η κυβέρνηση Ομπάμα στο Κογκρέσο, ύψους 17,7 δισ. δολαρίων για το οικονομικό έτος 2012, προβλέπει μείωση κατά 21% στα κονδύλια για πλανητική εξερεύνηση.

«Αυτό σημαίνει ότι δεν θα προχωρήσουμε με τη σχεδιαζόμενη αποστολή ExoMars το 2016 και το 2018, την οποία εξετάζαμε σε συνεργασία με την ESA [την ευρωπαϊκή υπηρεσία διαστήματος]» δήλωσε από την Ουάσινγκτον ο διοικητής της NASA Τσαρλς Μπόλντεν.

Η διπλή αποστολή ExoMars προέβλεπε την εκτόξευση ενός στατικού ρομπότ το 2016, το οποίο θα πραγματοποιούσε μετρήσεις στην ατμόσφαιρα του Άρη, προκειμένου να εξετάσει αν ο γειτονικός πλανήτης φιλοξενούσε ποτέ ζωή.

Η αποστολή θα συνεχιζόταν το 2018 με την εκτόξευση ενός τροχοφόρου ρομπότ, το οποίο μάλιστα θα συνέλεγε δείγματα που θα ταξίδευαν στη Γη με κάποια μελλοντική αποστολή.

Μέχρι στιγμής η ESA δεν έχει διευκρινίσει αν σκοπεύει να υλοποιήσει τη σημαντική αποστολή χωρίς τη στήριξη της NASA.

Η NASA, πάντως, θα διατηρήσει την παρουσία της στον Άρη: το Curiosity, το μεγαλύτερο ρομπότ που έχει εκτοξευτεί ποτέ στο διάστημα, θα προσεδαφιστεί στον πλανήτη φέτος, και η αποστολή Maven, που θα μελετήσει την αρειανή ατμόσφαιρα, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το 2013.

Έμφαση στις επανδρωμένες αποστολές
Ο προϋπολογισμός της NASA για το 2012, ο οποίος παραμένει στα επίπεδα του 2011 και δεν αναμένεται να αυξηθεί την επόμενη τριετία, αυξάνει αντίθετα κατά 6% τα κονδύλια για επανδρωμένες αποστολές και κατά 22% τα κονδύλια για την ανάπτυξη διαστημικής τεχνολογίας.

Τα προγράμματα που θα απορροφήσουν τα περισσότερα κονδύλια είναι:

• Η ανάπτυξη ενός πυραύλου που θα διαδεχθεί τα διαστημικά λεωφορεία και θα μπορεί να μεταφέρει τους Αμερικανούς πίσω στη Σελήνη ή στη Ζώνη των Αστεροειδών. Η πρώτη πτήση δεν αναμένεται πριν από το 2016.
• H ολοκλήρωση της κατασκευής του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, του οποίου τα κονδύλια προβλέπεται να αυξηθούν από τα 477 εκατ. δολάρια το 2011 στα 659 εκατ. δολάρια το 2014.
• Υποστήριξη της λειτουργίας του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού με 3 δισ. δολάρια.
• Επιδοτήσεις ακόμα 830 εκατ. δολαρίων για την ανάπτυξη διαστημικών σκαφών, επανδρωμένων και μη, από ιδιωτικές αμερικανικές εταιρείες.
• Τερματισμός του προγράμματος των διαστημικών λεωφορείων και μεταφορά των τριών γερασμένων σκαφών σε μουσεία. Για το σκοπό αυτό απαιτούνται ακόμα 71 εκατ. δολάρια.

Για τη NASA έχει πράγματι κρίσιμη σημασία η ανάπτυξη νέων διαστημικών οχημάτων: μετά την απόσυρση των διαστημικών λεωφορείων πέρυσι, η NASA βασίζεται αποκλειστικά στα ρωσικά Soyuz για την αποστολή πληρωμάτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Οι Ρώσοι χρεώνουν σήμερα περίπου 60 εκατ. δολάρια για τη μεταφορά των αστροναυτών από και προς τον σταθμό.

Ο προϋπολογισμός της NASA που θα καταθέσει η κυβέρνηση απαιτεί έγκριση από το Κογκρέσο, το οποίο πάντως δεν αναμένεται να ζητήσει σημαντικές μεταβολές.